Fitoestrogeny w walce z menopauzą

O fitoestrogenach w kontekście walki z menopauzą mówi się dużo już od jakiegoś czasu.

Przez wielu specjalistów postrzegane są jako naturalna alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej i skuteczny sposób na łagodzenie objawów menopauzy. Do tego stale pojawiają się nowe doniesienia o znaczeniu fitoestrogenów w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, osteoporozy, a nawet nowotworów.

Czy fitoestrogeny to związki niezbędne dla zdrowia każdej kobiety w okresie menopauzy? Na to pytanie odpowiem w tym artykule.

Ale zacznijmy od początku…

Co to są fitoestrogeny?

Fitoestrogeny to grupa roślinnych związków chemicznych, które wykazują podobieństwo w budowie i funkcji do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. W okresie menopauzy ich poziom we krwi spada, a wprowadzenie do diety źródeł fitoestrogenów może zrekompensować częściowo negatywne skutki zmian hormonalnych.

Źródła fitoestrogenów

Dobrym źródłem fitoestrogenów w diecie są: soja i produkty sojowe, ciecierzyca, lucerna, siemię lniane, produkty zbożowe, jagody, kawa, nasiona słonecznika, fasola, pestki winogron, orzeszki ziemne i żurawina.

Warto jednak podkreślić, że znaczna część fitoestrogenów występuje w tych produktach w formie nieaktywnej. Dopiero pod wpływem enzymów produkowanych przez bakterie w jelicie ulegają aktywacji. Konieczne jest więc zadbanie o prawidłową mikroflorę jelitową.

Fitoestrogeny a objawy menopauzy

Łagodzenie objawów menopauzy to najczęstsza przyczyna zainteresowania fitoestrogenami. Liczne badania kliniczne i dane epidemiologiczne potwierdzają skuteczność stosowania estrogenów roślinnych na ograniczenie i złagodzenie między innymi: uderzeń gorąca, nocnych potów, bólów głowy, bezsenności.

Bardzo ważne jest to, żeby podjęcie ewentualnej suplementacji w postaci tabletek omówić ze swoim lekarzem. Szczególnie jeśli w Twojej rodzinie były przypadki nowotworów wrażliwych na estrogeny, czyli piersi czy trzonu macicy.

Fitoestrogeny a nowotwory

Zmiany hormonalne związane z okresem menopauzy wiążą się niestety ze wzrostem ryzyka zachorowania na niektóre nowotwory, szczególnie piersi, szyjki macicy i jajnika.

Fitoestrogeny również w tym kontekście okazują się pomocne. Ich działanie przeciwnowotworowe polega na wyparciu naturalnych estrogenów z miejsc wiążących w komórkach estrogenowrażliwych.
Dodatkowo działają antyoksydacyjne, ograniczając wnikanie do komórek wolnych rodników. Mają też zdolność kierowania komórki nowotworowej w stan apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórki

Badania kliniczne i metaanalizy przeprowadzone do tej pory potwierdzają korzystny związek fitoestrogenami a zmniejszeniem ryzyka wystąpienia nowotworów piersi, jajnika i szyjki macicy.

Fitoestrogeny a osteoporoza

Zmiany w gospodarce hormonalnej w okresie menopauzy wpływają również na stan kości, a dokładnie na wzrost ryzyka wystąpienia osteoporozy.

Osteoporoza to choroba układu szkieletowego związana z utratą gęstości kości i ich niską masą, prowadzącą w konsekwencji do częstych złamań.

Zastosowanie fitoestrogenów ma tutaj również spore znaczenie. Niektóre badania sugerują nawet, że wypicie codziennie 2 szklanek mleka sojowego znacznie zmniejsza ryzyko osteoporozy.

Potwierdzeniem tej zależności jest też fakt, że w krajach azjatyckich gdzie soja jest podstawowym elementem diety problem osteoporozy jest znacznie mniejszy niż w krajach europejskich.

Fitoestrogeny a choroby układu sercowo-naczyniowego

Estrogeny, czyli żeńskie hormony wykazują silne działanie ochronne na układ sercowo-naczyniowy, znacznie zmniejszając ryzyko nagłych epizodów sercowych. Niestety kończy się to wraz z nastaniem menopauzy.

W tym przypadku fitoestrogeny mają też swój pozytywny wpływ. Działają antyoksydacyjnie przez co hamują proces utleniania frakcji LDL cholesterolu. Dzięki temu nie dopuszczają do powstania blaszki miażdżycowej oraz rozwoju miażdżycy i choroby wieńcowej.

Wykazano również korzystny wpływ fitoestrogenów na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.

Fitoestrogeny – alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej?

Wiecie już jak wiele dobrego mogą zdziałać fitoestrogeny w kontekście zdrowia kobiet w okresie menopauzy. Pytanie, czy są one dobrą alternatywą dla hormonalnej terapii zastępczej?

Zdania są podzielone.

Terapia fitoestrogenami w postaci suplementów może okazać się wyjściem z sytuacji gdy wystąpiły poważne przeciwwskazania dla hormonalnej terapii zastępczej. Niesie ona ze sobą mniej skutków ubocznych, takich jak: rak sutka czy powikłania związane z układem sercowo-naczyniowym.

Z drugiej strony istnieje wiele czynników genetycznych i środowiskowych, które wpływają na skuteczność terapii fitoestrogenami.

Dlatego też każda z Was powinna omówić wszystkie za i przeciw ze swoim lekarzem, który właściwie dopasuje dla Was wsparcie.

Jeśli szukasz diety, która pozwoli Ci zgubić zbędne kilogramy, pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości związanych z okresem menopauzy oraz zadbać o Twoje zdrowie, to mam coś dla Ciebie. Właśnie dla takich kobiet powstała moja: Dieta w menopauzie! Zapraszam!

Bibliografia:

Szkutnik – Fiedler D, Jędrzejczyk M, Grześkowiak E, Bartkowiak – Wieczorek J, Seremak – Mrozikiewicz A, Drews K i wsp.: Rola terapii fitoestrogenowej w łagodzeniu dolegliwości u kobiet po menopauzie. Ginekol Pol 2010

Gheribi E.: Znaczenie fitoestrogenów roślinnych w profilaktyce osteoporozy. Postępy fitoterapii 2012;

Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; Estrogeny stosowane długotrwale: korzyści czy ryzyko* Long-term use of estrogens: benefit or risk Bogusława Pietrzak, Ewelina Wlaźlak, Ewa Zwierzyńska, Zakład Farmakodynamiki Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology: Menopause — facts and controversies Tomasz Pertyński, Grzegorz Stachowiak

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2016, Tom 22, Nr 2, 83–88: Rola wybranych składników odżywczych diety u kobiet w okresie naturalnej menopauzy – przegląd piśmiennictwa Anna Brończyk-Puzoń , Dariusz Piecha , Aneta Koszowska , Justyna Nowak , Karolina Kulik-Kupka , Barbara Zubelewicz-Szkodzińska